Bektâşî âdab ve erkânı

[KARAPAPAK MURAT]

Bektâşî şiirlerinde erkânın önemine değinilmektedir. Bu kavram da
şiirlerde sıkça işlenmiştir. Bektâşîler erkân sahibi olduklarını, Hacı
Bektaş Veli’ye bağlı olduklarını bildirirler;

Bize ihsan etti Celî, bu mesleği ta ezelî
Tuttuk edeb erkân yolu, biz bende-i Bektâşîyiz.
(Ali Nutki Baba)

Biz erenler gerçeğiyiz
Has bahçenin çiçeğiyiz
Hacı Bektaş köçeğiyiz
Edep erkân yol bizdedir
(Kul Hasan)

Tarîkâtlerini Muhammed Ali’ye bağlayan Bektâşîler, pîrlerinin
“ululardan ulu” Hacı Bektaş Veli olduğunu söyleyerek tarîkatın erkânının
onun tarafından kurulduğunu belirtirler.

Ezelî kurdular erkânı yolu
Bu yolun sahibi Muhammed Ali
Pîrimi sorarsan Bektaş-ı Velî
Ali Velî gibi er bulunur mu
(Sakine Bacı)

Bir rehber olmuş mürşide gider
Sözünce semaın aşikar eder
Muhammed Ali’nin erkânın güder
Nazlı nazlı söyler Horasan deyu...
(Âhû)

Pîrimiz uludan ulu, o kurdu erkânı yolu
Muhammed Ali’nin kulu, biz Bektâşî gülleriyiz
(Matlubî)

Tarîkâtin erkânına büyük bir düzenleme getiren Balım Sultân, erkân için
emek verdiğini ifade ediyor.

Balım çoklar ile sohbet edüpdür
Bu yola erkâne emek verübdür
Gidin görün pîrim nerde durubdur
Pîr olduğu yerde haber ver imdi
(Balım Sultân)

Tarîkâtte ilerlemek kâmil insan olmak için edep ve erkânı bilmek ve ona
göre davranmak gerekmektedir.

Pir Sultan’ım Hakk’a yakındır
Edebi erkânı hemen takın dur
Ölüm uzak derler hemen yakındır
Dostlar bizi safâ ile gönderin
(Pir Sultan Abdal)

Edep erkân öğren kâmile yetiş
İhlas talip isen dâmâne yapış
Vücudun ilminde görürsen bir düş
Gafil olup sırrın verme nâdâna
(Malatyalı Sadık Baba)

Muhyiddin derviş olmağa
Ölmezden önde ölmeğe
Bir kişi nasip almağa
Edep erkân yolu gerek
(Muhyiddin Abdal)

Erkânın öğrenileceği makam dervişin şeyhidir. Bu konuda ondan yardım
istenir.

Noksanım var ben de arayıp buldum
Edep erkân usûl sendedir bildim
Eşiğine yüzüm sürmeğe geldim
Erkânına geldim aman erenler
(Vehbî)

Bektâşî şiiri; bir takım görüşleri İslam öncesi inançlara dayanan sonraları
Ahmed Yesevi’nin tasavvûfî anlayışından etkilenen Hacı Bektaş Veli ile
pîrini bulan ve bağımsız bir anlayışa dönüşen, zaman içinde Türk
toplumunun renkli sosyal hayatının zenginliği içinde Alevî, Bektâşî,
Hurûfî, Kalenderî, Kızılbaş, Tahtâcı, Bâtınî vb. heterodoks mezhep ve
tarîkâtlar içinden çıkmış şairlerin çoğunlukla nefes, ilâhî, deme, deyiş,
taşlama ağıt, gibi Türklerin milli nazım şekli olan koşma tarzında
meydana getirdikleri edebi verimlerden oluşmaktadır.

Bektâşi tarikâtına ait âdâb ve erkânı oluşturan kavramlar Bektâşî
şairlerince sıkça işlenmiştir. Bu şekilde erkâna ait kavramlar şairlerce
yorumlanarak zamanımıza taşınmıştır. Yazılı belgelerin yaygın ve yeterli
olmaması sebebiyle şiirlerin değeri ön plana çıkmıştır. Zaman içindeki
sosyal problemlerinden dolayı yazılı kültürü zayıf kalan Bektaşîler bu
yolla da âdâb ve erkânlarını nesillerden nesillere aktarma imkanı elde
etmişlerdir. Tarikâtın temel erkânını oluşturan bu kavramların şiirlerde
nasıl yorumlandıkları, Bektâşi şairinin dünyasında ne şekilde hayal
edildiği, şiir örnekleri incelendiğinde görülmektedir. Bu şekilde Bektâşî
tarikâtının âdâb ve erkânına ait unsurların şiirleştirilmiş şekli elde
edilecektir. Bu sonuçlar Caferi-Bektâşî toplumu için temeli en eski
zamanlara dayanan edebî manzum bir âdâb ve erkân-nâme örneği
olacaktır.

[alone_man]

Murat arkadaş

şairlerin şiirleriyle hak yolu bulunurmu?
KUran ve ehli beyt yolu tertemiz önünde duruyorken şiirlerle nereye varacağını sanıyorsun?

bunu yapacağına temiz masum 12 imamların fıkhını erkanını yolunu hemde yazılı arı duru kaynaklardan öğrensene.

yoksa amacın hak mak değil de siyonist yöntemlerle hakkın önüne geçmekmi?