Alévîliğin İnanç ve İbadet Esasları

[AlevîGenç]

Alévîliğin İnanç ve İbadet Esasları

Aleviliğin Düşünce Kaynağı

1-KURÂN-I KERİM
2-SÜNNET
3-AKIL
4-İCMÂ

Aleviliğin İnanç Esasları

1. Allah İnancı(TEVHİD)
Allah’ın birliğine, ondan başka hiçbir ilahın olmadığına, onun hiçbir eşi ve benzeri bulunmadığına inanmak.
Şah İsmaîl Hatâyî’den bir örnek;
‘Şah Hatayım tevhid deryadenizdir
Tevhid etmeyenler bizim nemizdir
Pirim Şeyh Safiden sermayemizdir
On İki İmamı nerkânı tevhid. ’

2. Peygamber İnancı(Nübüvvet)
Hz.Âdem’den (a.s) Hz. Muhammed'e (s.a.a) kadar Allah tarafından gönderilen en güzel erdemlere sahip bütün peygamberlere ve onların Allah tarafından, insanlara doğruları gösterip öğretmeleri için gönderildiklerine inanmak.
17. yy. Alevi şairlerinden Derviş Mehemmed bu konu hakkında şöyle demektedir .
“Yüz yiğirmi dört bin peygamber haktır
Onların ervahı ezelden paktır
İlla Muhammed’in menendi yoktur
İncil , Zebur , Tevrat, kaf Kurân indi.”

3.On İki İmam İnancı(İmamet)
Allah, tıpkı peygamberlik konusunda olduğu gibi, Hz. Muhammed (s.a.a) ile son bulan peygamberlik makamının ardından imamet konusunda da kullarını başıboş bırakmamış, Hz. Muhammet’ten (s.a.a) sonra onun soyundan gelen on iki imam seçmiş ve onları imametle görevlendirmiştir. Usul-i din'de imamet ise, bu on iki kişinin imamlığına ve velayet sahibi oluşlarına inanmak demektir.
Üstadımız Pir Sultan Abdal bir şiirinde şöyle demektedir:

“On İki İmamın bizdedir nuru
Şah-ı Velayet in bizdedir sırrı
Açıktır aynamız, gönlümüz duru
Sedefli mercanlı gönül lerimiz.”

4.Ahiret İnancı(Meâd)
Dünya hayatının son bulmasıyla birlikte insanların Allah tarafından yeniden diriltileceklerine, mahşer günü insanların ilahî adalet mahkemesinde bu dünyada yaptıklarından dolayı hesaba çekileceklerine ve Allah'ın, mükâfatı hak edenleri cennete, azabı hak edenleri de cehenneme göndereceğine inanmak.
Alevî’lerin 7 ulu ozanlarından Pir Sultan’dan bir örnek;

“Pir Sultanım dünya fanidir fani
İnsana verdiler emanet canı
Dünyadan ahrete uludur yolu
Bundan gayrı yol yok, dönesin geri”

5.Adalet İnancı(Adlt)

Allah'ın adil olduğuna, hiç kimseye zulmetmediğine, bütün güzellik ve hayırların O'ndan kaynaklandığına, kötülük ve şerlerin ise Allah'tan değil, insanın kendi nefsinden ya da şeytandan kaynaklandığına inanmak.
Allah Teala, Kurân-ı Kerim ’de şöyle buyurmak-tadır: “Allah zerre kadar dahi zulüm etmez.”

Aleviliğin İbadet Esasları
1.Namaz
Namaz, ergenlik çağına giren her Müslüman'ın her gün beş vakit yerine getirmesi gereken bir ibadettir. 15 yaşını doldurup 16 yaşına giren erkeklerle, 9 yaşını bitirip 10 yaşına giren bayanlar ergenlik çağına girmiş olurlar. Ergenlik yaşı Hicri Kameri yılına göre hesap edilir.

Alevilik, beş vakit namazın ilahi bir emir olduğunu,On İki İmamların hepsinin namaz kıldığını ve bundan dolayı Alevi olan herkesin, beş vakit namaz kılması gerektiğini söyler.

Allah Teala Kurân-ı Kerim ’de şöyle buyurmak-tadır:
“Namaz belirli vakitlerde olmak üzere müminlere farz kılınmıştır. “118

Üstadımız, Pir Sultan Abdal, güzel bir şiirinde Hz. Muhammet ve Hz.Ali’nin namaz kıldığını şumısralarla anlatır:
“Kanı bizden evvel gelen
Beş vaktini tamam kılan
On parmağı pınar olan
El Muhammed Ali’nindir.”

Asıl adı Mustafa olup, 19.yy.’da yaşamış olan Alevî şairlerinden Deliktaşlı Ruhsati, her Alevinin namaz kılmasını gerektiğini şu mısralarla dilegetirir :

“ İnşaalallah eylemez imana muhtaç
Eğer bir kişide irfan oldukça.
Beş vaktine devem edip kış ve yaz
Dil inde zikr ile Kurân oldukça."

Hadis-i Şerif :
Peygamberimiz (s.a.a) namaz hakkında şöyle buyurmuştur: “Namaz kılmayan bizden değildir.”

2.Oruç
Ergenlik çağına giren ve hastalık, yolculuk vb. türden herhangi bir mazereti bulunmayan her Müslüman'ın yılda bir ay mübarek Ramazan ayının orucunu tutması vaciptir. Oruçlu olmak demek, Allah rızası için sabah ezanından akşam ezanına kadar aşağıda sıralanan şeylerden kaçınmak demektir.
Dertli bir şiirinde şöyle demektedir :“Sanma sofi bizim ruzemiz yoktur
Ramazan-ı aşkın siyamıyız biz.
Söyletme derunde derdimiz çoktur
Dertte noksan değil tamamıyız biz."

3. Hacc
Gerek maddi açıdan, gerek sağlık açısından, gerekse emniyet bakımından hacca gitme imkânına sahip olan kimsenin ömründe bir kere Allah’ın evi Kâbe'yi ziyaret etmesi.(Ebu Bekir yasaklamış İmam Hz.Alî(a.s) yasak olamaz demiştir.)
Pir Sultan Abdal bir şiirinde şöyledemektedir :
“Kâbe’nin yapısı bina yapısı
İman etse asilerin hepisi
Beş vakit okunur ayet el kürsi
Ya Muhammed sana imdada geldim.”


4. Tevella
Allah'ın dostuyla dost olmak: Allah'ın emri üzere Resul-i Ekrem (s.a.a) ve onun Ehl-i Beyt'inin (a.s) yaşam tarzlarını benimsemek ve onları kendimize örnek almak.
Allah Teala,Kurân-ı Kerim ’de şöyle buyurur: “De ki: Ben sizden risaletime karşılık akrabalarıma sevgiden başka birşey istemiyorum.”

5.Teberra:
Allah'ın sevmediklerini sevmemek: Gerek Resul-i Ekrem'in (s.a.a), gerekse onun Ehl-i Beyt'inin (a.s) düşmanlarından beri olmak; onları sevmemek.
Erzurumlu Ceyhuni şöyle demektedir:
“Rah-ı hakikate dil oldu bende
Biz sırrı illanın tevellasıyız
Merdolan namerde olmaz şermende
Biz onların evvel teberrasıyız.”

6.İyiliği Emretmek(Çağırmak):
Marufun çizgilerini bilmek ve bu çizgiler dâhilinde insanları doğru olana davet etmek.
Pir Sultan Abdal, birşiirinde şöyle kullanmaktadır:
“Pir Sultanım Haydar heman
Dağları bürüdü duman
İşte İncil işte Kur’ân
Seçebilirsen gel beri.”

7.Kötülükten Sakındırmak
münkerin çizgisini iyi bilmek, haram ve günah işlememek, haram ve günah işleyen kimseleri uyarmak; kötülük yapmalarına mani olmaya çalışmak.
Nitekim Allah Teala Kur’ân-ı Kerim’de şöylebuyurmaktadır: “Sizden iyiliği emreden, (...), kötülüktenalıkoyan bir topluluk olsun.”

8.Zekat
Buğday, arpa, hurma, kuru üzüm, altın, gümüş, deve, sığır ve koyunun miktarı, risalelerde belirtilen orana ulaştığında belirli miktarını zekat olarak vermek.
Allah Teala Kur’ân-ı Kerim ’de şöylebuyurmak-tadır: “Namazı kılın, zekatı verin, önceden kendiniz için yaptığınız her iyi Allah’ın katında bulacaksınız.”

9.Humus
Yıllık gelirin yanı sıra maden, define, haramla karışmış helal mal, denize dalmak suretiyle elde edilen mücevherat, savaş ganimetleri ve zımmî kâfirin Müslüman'dan satın aldığı yerin beşte birini Allah yolunda vermek.
Allah Teala Kur’ân-ı Kerim ’de şöyle buyurmakta-dır: “Ganimet olarak aldığınız herhangi bir şeyin beşte biri Allah’a, Resulüne, onun akrabalarına yetimlere, yoksullara ve yolculara aittir.”

10.Cihat
Müslümanların canlarına, mallarına, namuslarına, vatanlarına ve inançlarına saldıran kâfirlere karşı savaşmak.
Pir Sultan bir şiirinde şöyle buyurmaktadır:
“Gel in canlar bir olalım
Münkire kılınç çalalım
Huseynin kanın alalım
Tevekkeltü tealallah.”


Kaynaklar:
EHL-İ BEYT YOLU Alevi İlmihali / Kemal KILIÇOĞLU - Yayınevi : Oniki İmam Yayınları
Caferi Fıkhına Göre NAMAZ
g e n e l y a p ı s ı y l a A L E V İ L İ K / SERKAN ÖZTÜRK-Yayınevi: Al-i Taha Teşekkürleri bir borç bilirim.Özellikle Kemal Hocam'a. Sağolun.