Çorum Alevi Katliamı notları ve öğrettikleri

[biralevi]

Çorum Alevi Katliamı notları ve öğrettikleri


Yakın tarihe ait bazı notlarımı gözlemlerimi paylaşıyorum ,

OLAYLARIN ÖNCESİ
1979 yılı,üniversite de ilk yılım ve tatilde Çorumdayım,Kale mahallesinde Çorum kalesiyle –Milönü mahallesi diye de bilinen bölgenin tam ortasında ,milönü girişinde yolu ikiye ayıran bir apartmanda (Gümüş apartmanı) ikamet ediyorduk.
Apartmanımızda solcu sağcı alevi Sünni hep beraber yaşıyoruz.Çorumda böyle ,birçok bölgede halk iç içe yaşamını sürdürüyordu.

Sadece Milönü denilen bölge köyden kente göç nedeniyle ve imar açısından genişleme özelliği nedeniyle Alevilerin öncelikli tercihi olmuş ve birbirini takip eden göçlerle bu bölge çoğunluğu alevi nüfusun ikameti durumuna gelmişti,
ANCAK bölgede sol görüşleri nedeniyle Sünni kökenli ailelerde yaşıyordu.
Yıllarca herkes iç içe hatta çoğu kimsenin alevi yada Sünni olduğunu bilmeksizin yaşıyordu ve çoğunlukla solcu yada sağcı yada hangi partili oldukları biliniyordu.

İnsanımızın iç içe barış içinde yaşadığına ilişkin birkaç anekdotumu sunayım.

….O zamanlar bizim yaşıtlarımız kiremit ocaklarına çalışmaya giderdik(gerçi ben çok gitmedim) ama kiremit ocakları Çorumun Osmancık ve İskilip taraflarında şehir kenarındaydı ve herkes yürüyerek ve birçok mahalleden geçerek ocaklara giderdi ve hiçbir olay olmamıştır.Yani geçim sıkıntısı hayat kavgası birinci plandaydı.1977 yılında Çorum lisesinde kimin vurduğu belli olmayan politik kimliği olmayan alevi bir genç kızın ölümü ve Belki gençler arasında birkaç olayı saymazsak Çorum en huzurlu kentlerden birisiydi,

….Anne tarafından atalarım yazı çarşı denilen bölgede ikamet ediyor ve Sünnilerle iç içe ve teklifsiz birbirine gidilen komşuluklarla yaşıyorlardı.Herkes birbirinin sevincini hüznünü paylaşıyordu ve kimsenin kimseyi mezhebi bir saikle dışladığını duymamıştım.

…Çoruma mitinge gelen parti liderlerini dinlemeye giderdik ve herkes orada olurdu ve mitingler tam bir şenlik havasında geçerdi olay çıkan bir miting hatırlamıyorum.

…2007 yılında Çorumun ayakkabıcılar arastasında bir keşife gitmiştim.Bir işyerinde arastada bütün işçi ve işverenlerin toplu olarak birlikte çekindikleri 1960 lı yıllara ait bir büyük resim gördüm.
Ve 70 yaşlarındaki işyeri sahibine bunların hangisi Sünni hangisi alevi diye sordum hepsini tek tek saydı ve sonra ona ikinci soruyu sordum:
Bunların Aleviliğini yada Sünniliğini ne zaman öğrendin?
-Çorum olaylarından sonra dedi.

…..CHP içinde politika yapanların çoğu aleviydi ama bu durum hiç eleştiri konusu olmuyor sol kimlikli vurgular öne çıkıyordu.

Böyleydi,genel ifadeyle kimsenin Aleviliği bilinmezdi yada başka bir deyişle herkes aynı dinsel kimlikle tanınırdı belki dışımızda konu oluyordu ama kimseye bir ayrımcılık yapıldığına ilişkin şahsi bir gözlemim bulunmuyordu.

Lise yıllarımda(1977-1979) birisi alevimisin ? diye bana yada bugün Alevilik mücadelesi verdiğimiz arkadaşlarımın birisine sorsaydı tahmin ediyorum ki kolay kolay yanıt veremezdik çünkü bu kavramın o tarihlerde politik bir karşılığı yoktu ,SOL,SOSYALİST YADA SOSYAL DEMOKRAT ,KEMALİST kimlikler ön plandaydı.
Bizler belki Sünnilerle iç içe yaşamaktan yada egemen kültürün baskınlığından olacak bize nasıl öğretilmiş yada nasıl çevreden görmüşsek öyle abdest alır öyle namaz kılardık,Ramazan aylarında cami cami teravih namazı için gezerdik.

O yıllarda 12 imamlar bize sorulsaydı aklımıza köyde (babamın köyü Kadıderesi)birkaç kez katıldığım cem semah saz dede gelirdi.Yani 12 imamları böyle algılıyorduk.
Kendimi bugünkü gibi (İnsan-Müslüman-Alevi) olarak değil Müslüman ve Sosyal demokrat olarak tanımlardım.
Bir çoğununda kendisini böyle bu şekillerde (SAĞCI,SOLCU,SOSYALİST,ÜLKÜCÜ VS) diye tanımladığını hatırlıyorum.



O ana kadar mezhebi görüşün siyasete bulaştığı ilk olay olarak 1977 seçimlerinde CHP nin Sünni senatör adayı Abdullah Ercan isimli şahsın delege ön seçimlerinde alevi köylerindeki delegelerden oy almak için kendisini alevi olarak tanıttığı dışında hiçbir duyumum yoktu.Bunu da aynı seçime rahmetli babamda katıldığı için duymuştum.


Biliyorsunuz ki 1980 darbesine kadar ülkemiz hızla artan terör dalgasına teslim olmuş her gün 25 kişinin öldüğü günler yaşıyorduk.
Bu gerilim ülkenin her yerine yansımış kurumlar dahi sol sağ eksenli bölünmüştü. En keskin politik söylemler Faşizm ve Komünizm kavramlarıyla yapılıyordu.Çorumda da solun ve sağın tüm renkleri bulunuyordu,aktif ve hareketli siyasal bir atmosfer yaşıyordu.

[biralevi]

TUHAF BİR ZİYARET

O günlerde duymamıştım sonradan duyduk ABD büyükelçiliğinde görevli Robert Aleksandr PACK diye birisi Çorumu ziyaret eder.Genel kanaat bu kişinin CIA ajanı olduğu yönündedir,hatta Cüneyt arcayürek bunu doğrular ve bu bilgiyi MİT’İNDE BİLDİĞİNİ yazar.

Bu şahıs MHP lilerle CHP belediye başkanıyla valiyle vs görüşür ve iç Anadolu turuna çıkar.Sonradan alevi-sünni solcu sağcı türünden ,yerleşim bölgelerini sorduğu bilgiler edinmeye çalıştığı aktarılır.

İlginçliği anlamında aktarayım birkaç yıl önce yine ABD li bir büyük elçi Çoruma gelip CHP il başkanıyla görüşür,Başkan(Gürsel yıldırmın)bana aktardığına göre Ehli beyt oluşumunun halk desteğini sorgular ,

Hemen bir yıl sonra ise Çoruma amerikadan hint kökenli bir araştırmacı gelecek bir yıl araştırma yapacak ve Sabancı ödülünü alacaktır.

[biralevi]

ÇORUMDA YİNE TUHAF HAREKETLİLİKLER
Olaylar öncesi Çorumda o anlarda dikkati pek çekmeyen tuhaf bürokrat tayinleri olur.Emniyet müdürlüğüne tunceliden Nail bozkurt diye birisi atanır duyumlar kişinin solcu avcısı düşmanı olduğu yönündedir,yine milli eğitim müdürlüğüne MHP li olduğu söylenen Fethi katar diye birisi atanır.Valiliğe ise olay günü anlamsız bir şekilde sokağa çıkma yasağını kaldıracak olan Rafet üçelli diye birisi atanır.
Bazı polislerin tayinleri çıkar ama gitmedikleri öğrenilir.
Çorum sokaklarında MHP il binalarında malüm bıyıklı tuhaf tipler dolaşmaya başlamıştır.Sol bölgelerde faşistlerin saldıracağı sağ bölgelerde komünistlerin saldıracağı şeklinde söylentiler yaygınlaşır.
Halk tedirgin hale getirilir.Hatta şehrin değişik bölgelerinde barikatlar kurulur olay gerçekleşecek havası verilir.
Çorumun her yanında silah kaçakcılarının silah sattığı duyumları çoğalır.Çeşitli yerlerde üçayakların kurulduğu söylentileri gerçektir

[biralevi]

HAREKETLİ MAYIS AYI

1980 Yılı Mayıs ayı çok hareketli geçmişti. 1 mayıs her şeye rağmen kutlanmış
19 mayısta da İslamcı gençlik adına bildiriler dağıtılmış ‘Müslümanlar namusuna sahip çıkmaya!’ Davet edilmişti.
27 mayısta MHP nin önde gelenlerinden Gün Sazak öldürülünce Çorumda sağ terör olayları birden hız kazandı.
Akabinde 28-29 30 mayısta ilk Çorum olayları da diyebileceğimiz olaylar oldu,solcu kişi ve bölgelere taaruzlar yapıldı.
Sol (alevi)bölgelerinde barikatlar artmaya başladı savunma pozisyonları alındı.Çok gerilimli mayıs ayı geride kaldığında herkes ne olacak bu işin sonu ? diye soruyordu ama yinede mayıs saldırılarına halk kitlesel destek vermemiş belki de umulan olmamıştı.
Ama ortada bir doğum sancısı olduğunu o günü daha üst bilgiyle yaşayanlar anlatıyordu.

[3nokta]

Çok ilginç ve ilgi çekici. Devamını heyecanla bekliyorum.

[biralevi]

KATLİAM

Demirel’in başbakanlığında AP iktidarını MHP ve MSP dışarıdan destekliyor,CHP ise ana muhalefet partisi durumunu koruyordu.
Haziran ayında ciddi olaylar olmadı ama gerilimli geçti,herkes tedirginlikle karşıdan gelecek saldırıyı bekliyordu.
1 temmuzda cihat çağrıları bildirileri dağıtılıyor bazı sıcak çatışmalar oluyordu.
Nihayet 4 temmuz Cuma günü geldiğinde önceden planlanan hareket başlatıldı.Önce sokağa çıkma yasağı kaldırıldı.
Birçok camide kimlikleri halen belirlenemeyen kişiler Milönü bölgesine yakın bir cami olan ‘Alaaddin camiye komünistlerin bomba attığını,Müslümanların yandığını’ yardıma gitmek gerektiğini söylemişti.
Tedirgin halk çoğunlukla bu söylentiye inandı çünkü zaten böyle şeyler bekleniyordu ! kurgu önceden yapılmıştı.
Genelde cumaları camiye giderdim fakat o gün evdeydim ve kalenin yakınındaki halkın bize doğru (milönüne doğru) kitlesel olarak büyük bir öfkeyle saldırdığını izledim.
Tuhaf bir ironiydi o gün camiye gitseydim yaşamayacaktım zira babamdan dolayı tanınan bir durumdaydım yada tanınma ihtimalim vardı,bugün ise milönündeki Ehli Beyt camisine gitmezsem yaşayamayacağıma inanıyorum.

Önlerine çıkan tanıdıkları hemen herkesi Kızılbaş alevi solcu komünist diye döven katleden bir kitle içindeki maskeli silahlı kişilerce yönlendiriliyor ve milönüne doğru ilerliyordu.
Şehir içinde birçok işyeri konut tahrif edildi kıyıda köşede köy yolunda kıstırılan çaresiz birçok insan acımasızca katledildi.
Evimin milönüne bakan tarafındaki balkondan görüyordum.Milönünde polis panzerleri barikatları yıkıyor dağıtıyor halka ateş açıyordu.
Çok acıdır halen yaşıtlarımız unutamaz bizim yaşıtımız tıp fakültesinde okumaya hazırlanan Süleyman Atlas polis panzerinden açılan ateşle yaralanacak ve kaldırıldığı SSK hastanesinde faşist çeteler tarafından işkence ile katledilecekti,
Adamlar evleri yakıyor
Asker müdahale etmiyordu babam bir komutana sebebini sormuş ve :
-Cemal bey evleri yeniden yaparız ama müdahale edersek halkla karşı karşıya kalırız çok kan akar can kaybı olur cevabını almıştı.

Ama müdahale olmazsada tıpkı maraştaki gibi hatta daha kötüsü olacaktı.Doldurulmuş halk bir yandan polis bir yandan saldırıyor asker seyrediyor olaylar giderek büyüyordu.
Olaylar durulduğunda toplamda 60 a yakın insan hayatını kaybetmiş yüzlercesi yaralanmış evler yakılıp yıkılmıştı.
Hep söyleriz eğer sol güçler hazırlıklı olmasalar silahlı olmasalardı katliam çok üst boyutlarda olacaktı.
Tabi sol dediğimizin içinde alevisi sünnisi hepsi vardı.

Saldırıda kayıplar veren faşist çeteler geri çekildiler sonradan duruma asker hakim oldu söylentinin yalan olduğu anlaşıldı ama iş işten geçmişti………
maskeli güçler görevlerini yapmış ortadan kaybolmuşlardı.
Şehir stadı yanındaki trafo duvarında
İnsanca anlamayana yavuzca anlatırız diye bir yazı yazılmıştı.
Sanıyorum ki genler birşeyleri taşıyorlar

[biralevi]

TEPKİLER

Başbakan Demirel :Bölücülerin hamisi halk partisidir diyor sonrasında Çorumu bırakın fatsaya bakın diyordu.

İçişleri bakanı Mustafa gürcügil :Solun tertibi devleti yıkma eylemi diyecekti.

O gün üzgün olduğunu söyleyen Erbakan ise
Demirel hükümetine kerhen güvenoyu vereceğini açıklamıştı

[biralevi]

SONUÇ
Günlerce tedirgin olduk uyumadık geceleri sokaklarda dolaştık araba lastikleri yakarak ateş başında saldırı bekledik.
Silahlıydık dayanışma içindeydik evlerin bahçelerinde kadınlarımız sürekli olarak kurdukları tandırlarda ekmek pişiriyor nöbet bekleyenlere dağıtılıyordu
O günkü şartlarda en az zararla atlatıldı desem doğrudur ama bölünmüştük
O güzelim içiçelik yara almıştı karşılıklı ve diğer illere göçler başladı (daha çok İzmir ve antalyaya)sermaye kaçtı
Güvensizlik başladı
O güvensizlik siyasete ticarete yansıdı
Mahaller ayrıldı bölündük ve halen bunun sancısını tam olarak atlatamadık
Ama bazı derslerde aldık öğrendik şerrin içinden hayırlarda doğdu
Bugün Çorumda herkes benzer provakasyonlara karşı daha tedbirli ve daha hoşgörülü çünkü acısını hepimiz çektik
Hepimiz kaybettik zira olaylar olmasaydı
Belki bugün Çorum 3 kat daha zengin gelişmiş olacaktı ve iyi yanı şu ki bunun herkes farkında
Bugün hepimiz aynı gemide olduğumuzu daha iyi biliyoruz çünkü gemi batacağı sırada hepimiz güvertedeydik
Ders aldık ibret aldık ve o gün bugün çorumda benzer hiçbir olay yaşanmadı

Kısa ve şahsi özetim şu:

1979 İran İslam devrimi ve 1980 Çorum olayları olmasaydı
Alevi
O-L-A-M-A-Y-A-C-A-K-T-I-M

[Çeri]

Sizinde yazdığınız gibi o bahsettiğiniz olaylar bir mezhep çatışması değil.Bir ideolojik çatışma.
Mezhep meselesini sadece bazı yabancı provokörler ilerde bir koz olarak kullanmak kullanmak istemişler o kadar.
Peki Alevilerden hiç Sağcı varmıydı?

[3nokta]

Birçok camide kimlikleri halen belirlenemeyen kişiler Milönü bölgesine yakın bir cami olan ‘Alaaddin camiye komünistlerin bomba attığını,Müslümanların yandığını’ yardıma gitmek gerektiğini söylemişti.

Bunun benzerini birkaç yıl önce Alevileri arkasına almak isteyen DTP'li, PKK'lı olarak adlandırılan Güneydoğulu öğrencilerle MHP'lilerin ve Alperenlerin çatışmalarında bizzat gördüm. İstemim dışında olayların içine çekildim. Hamd olsun ki olayların ilk gününde hiçbir pisliğe bulaşmadan, provokasyonu, bu iğrenç oyunları görerek milletimiz üzerinde hedeflenen bu muaviyeci emelleri çevremdeki herkese anlattım ve çevremdeki herkesi uyardım.
Uyanık olmak lazım, uyanmak lazım!
Benzer olaylar kaç yıldır Irak'ta yapılmaya çalışılmıyor mu? Tağutun yöntemleri hep aynı. Görmek için göz gerek!