Ali Bin Yusuf Bin Mutahhar Hillî

[ammar alevi]

Doğumu
Raziyuddin, Ali b. Yûsuf b. Mutahhar Hillî 11 Şevval 635 h.k. Cumartesi gecesi Hille'de doğdu.

Soyu
Şeyh Raziyuddin Ali, Allame Hillî'nin büyük kardeşidir. Onların babası Şeyh Sediduddin, Yûsuf b. Ali Hillî, Şianın büyük fakihlerinden ve kendi zamanının fıkıh, usulu-u fıkıh ve kelamda en meşhur alimiydi.

Ailesi
Hille Kenti, hicrî 7. ve 8. asırlarda çok kıymetli ilmî şahsiyetlerle doluydu. Onların arasında Tâvûs ailesinin alimleri ve Allame Hillî, parlak ay mesabesinde ilim semasında parlıyorlardı. Hatta onlar arasında öyleleri vardır ki sadece Hille Kenti değil, tarihte benzeri çok az bulunan şahsiyetlerden sayılmaktalar.

Allame Hillî'nin ailesinden sadece bir alim çıkmamış, bu aileden o kadar büyük ve değerli alimler çıkmıştır ki her biri, "bir köşede duran alem" gibidirler. Evet, bu aileden Sediduddin gibi babadan fıkıh ve kelamda güneş gibi parlayan Allame Hillî, züht, takva ve seyr-ü sulukta irfanın zirvesine ulaşan Raziyuddin Hillî gibi büyük şahsiyetler ortaya çıkmıştır.

Allame Hillî'nin soyundan da değerli kişiler çıkmıştır. Halkı hidayete davet etmede babasını takip eden ve onun halef-i salihi olan Fahr'ul-Muhakkikîn, bunun en bariz örneğidir.

Üstatları
Önemli üstatları şunlardır:

1- Muhakkik Hillî (r.a)

2- Şeyh Sediduddin Hillî (babası)

3- Bahauddin Ali b. İsa Erbilî (Keşf'ul-Gumme'nin sahibi)

Talebeleri
Bu büyük insan, yetmiş yıl kadar bereketli hayatı boyunca ilim ve içtihat kuşağında çok büyük alimler yetiştirmiştir; bunların önde gelenleri şunlardır:

1- Fahr'ul-Muhakkikîn (Allame Hillî'nin oğlu)

2- Şeyh Kıvamuddin Muhammed Fakih (büyük oğlu)

3- Şeyh Amiduddin Ebî'l-Fevaris

4- Ali b. Hüseyin Nersî Esterâbadî

Eserleri
Maalesef bunca büyük ilmî makama sahip olup kardeşlerin onlarca eseri olmasına rağmen, onun sadece bir kitabı bize ulaşmıştır. "el-Aded'ul-Kaviyye fi Def'il-Mahavif'il-Yevmiyye".

Bu kitap iki cilt olarak telif edilmiştir, ancak şu anda sadece ikinci cildi mevcuttur. Yine bu kitap otuz fasıl olarak tanzim edilmiş ve her faslı ayın bir gününe tahsis edilmiştir.

On beş faslı olan birinci cildi varmış ki kaybolmuş. Hatta Allame Meclisî ve Riyaz'ul-Ulema'nın sahibi de onu bulamamışlar. Bu kitabın ikinci on beş faslını içeren ikinci cildi mevcuttur.

Vefatı
Şeyh Raziyuddin Ali Hillî, yetmiş küsur yaşında vefat etmiştir. Ama parlak ilim güneşi bu hanedanda batmamıştır.

Onun ölüm tarihi net olarak elimizde değildir. Tarih kitaplarında da ona değinmemişler. Ancak, 8. asrın evvellerine kadar hayatta olduğu kesindir. Çünkü 703 yılında Fazıl Nersî'ye icazet vermiş. Buna göre de 8. asrın evvellerinde hayattaymış ve yetmişten fazla yaşamıştır.