Sözde Alevi Öğretisinde Cenaze Töreni

[AleviCaferi]

Ülkemizde gerek Alevilik ve gerekse diğer inanç gruplarında olsun, kendi içinde dahi tek tip cenaze kaldırma töreni yapılmamaktadır. Her ne kader Sünnilikte, Diyanet tarafından bu iş tekleştirilmeye çalışılsa dahi, bölgeler arasında bazı farklılıklar var. Bu farklılıklar diğer inanç gruplarında olduğu gibi, Alevilerde de var.

Cumhuriyet döneminden, bilhassa 1950’li yıllardan sonra kırsal kesimden kentlere göç nedeniyle, Alevi gelenek, görenek ve dinsel inançlarında da bazı değişiklikler olmuştur. Bu değişiklikler şehirleşmiş Sünni gelenek, görenek ve dinsel inançları doğrultusunda oluşmaktadır. Eğer bu durumlara karşı bir önlem alınmazsa, Alevi toplumun edep ve erkan kültürü, süreç içerisinde yok olma ile karşı karşıya kalacaktır.

Örneğin: Binlerce yıldır Alevi edep ve erkanlarına göre yapılan cenaze törenlerinden öylesine uzaklaşıldı ki; Alevi toplumunun anlamadığı şekilde, Arapça okunan dualar ve tekbirlerle cenaze kaldırılmaktadır.

Alevilikte: “Hak ile bir olmak”, “Hak ile Hak olmak” ve “Haktan geldik, Hakka gidiyoruz” gibi deyimler vardır. O nedenle, Alevilik geleneğinde bir kimse öldüğünde, o kişi için “öldü” denmez, “Hakka yürüdü”, “Don değiştirdi” gibi deyimler kullanılır.

Ayrıca, Alevi inancında ne cennete gitme hayali ve ne de cehennem ateşinde yanma gibi bir düşünce yoktur. Bu konuda yol ulularımız bizlere: “Eşim bana huri, evim de cennet” ve “cehennem narını” ise, insanların yaşam süresi içerisinde çektikleri azaplar olarak öğrettiler.

CENAZE KALDIRMADA UYGULANAN YÖNTEMLER

Alevilikte, Helallik Meydanı ve Cenaze Meydanı diye iki meydan vardır.

1- Helallik Meydanı

Eğer bir can Hakka evinde yürüdü ise, yanında bulunan bir kişi “Allah, Muhammet, ya Ali” der, o canın gözlerini kapatır. Temiz bir tülbent, bez veya bunlar gibi bir şeyle çenesini bağlar. Hakka yürüyen canın giysileri üzerinden çıkarılır ve bir döşek üzerine sırt üstü yatırılır. Bu döşeğe “Hak döşeği” ya da “Rahat döşeği” denir. Döşeğe yatırılan canın kolları düzgün bir şekilde yanlara uzatılır. Ayrıca ayakları da düzgün bir şekilde uzatıldıktan sonra, ayak başparmakları birbirine bağlanır. Bundan sonra canın üzeri temiz bir çarşaf veya bir örtü ile örtülür. Sonra o yöreye göre örf, adet ve gelenek var ise (duvaz imam, deyiş okumak gibi) o uygulanır. Bu uygulamaya “Dar çekmek duası” denir.

Dar Çekme Duası’na bir örnek:

Hata yaptım ise Huda için bağışla
Muhammet Mustafa için bağışla
Eğer günahım çok fazla ise
Aliyyel-Mürtezâ için bağışla
Fâtima-i Zehrâ, Hatice-i Kibriyâ
Onların hürmeti için bağışla
Hasan aşkıyla meydana girip de
Hüseyin-i Kerbelâ için bağışla
İmam Zeynel-Abâ, Muhammet Bâkır
Câfer, Musa-i Kazım, İmam Rıza için bağışla
Muhammet Taki ve Naki
Hasan-ı Askeri için bağışla
Muhammet Mehdî-i sahip-zamanı
Eşiğinde gedâ için bağışla
Şah Hatayî Oniki İmam aşkına
Gel ol nûr-ı Hudâ için bağışla...


Eğer bir can Hakka hastane gibi yerlerde yürümüş ise, yukarıdaki işlemler oradaki görevliler tarafından yapılır.

YIKAMA İŞLEMLERİ

Yine bir can hastane gibi yerlerde Hakka yürümüş ise, o mekanda yıkama işlemleri yapılmakta ve o canın yakınları da orada yıkanmasını istiyorlar ise, o can oradaki görevliler tarafından yıkanır.

Eğer can evi ya da cemevleri gibi mekanlarda yıkanacak ise, öncelikle teneşirin temiz olmasına dikkat edilir ve Hakka yürüyen can özenle teneşire taşınır. Kafasının altına bir yastık konur. Edep yerleri uygun bir bezle örtülür. Cenaze kadın ise, kadın; erkek ise, erkek tarafından yıkanır. Yıkamaya başlarken görevli kişi şu sözleri söyler: Yüce Tanrım niyet ettik önümüze gelen bu canı dünya kirlerinden temizlemeye, noksan ve eksiklerimizi olursa sen yüce katında bağışla. Bu canın ruhunu şad eyle. Boz Atlı Hızar yardımcımız olsun, der.

Yıkama işlemleri için önceden sabun, sünger ve eldivenler hazırlanır. Cenazeye abdest aldırma diye bir kural, Alevi geleneğinde yoktur. Yıkama işlemleri ile görevli kişi eldivenlerini taktıktan sonra yıkama işine öncelikle “avret” yerlerinden başlar. Daha sonra vücudunun üst kısmından başlayarak, vücudunun her tarafı iyice yıkanır.

Yıkama işlemi bittikten sonra, cenazenin yakınları, eşi, dostu cenazeye “helallik suyu” dökebilirler. Bundan sonra cenaze temiz havlularla kurulanır. Kurulama işleminden sonra, önceden hazırlanan kefene sarılır. Erkek kefeni üç parçadır: Ahret gömleği, eteklik ve sargıdan oluşur. Kadın kefeni ise beş parçadır: Gömlek, eteklik, sargı, baş örtüsü ve göğüs örtüsünden ibarettir. Bu işlemler yapıldıktan sonra cenaze tören alanında uygun bir yere konur. Bu arada orada bulunan canlardan konuşmak isteyenler Hakka yürüyen can için özel olarak söylenecek sizleri var ise onları söyledikten sonra, görevli kişi şunları söyler: Değerli canlar: Haktan geldik, Hakka dönüyoruz. Bütün nefisler ölümü tadar. Ölüm ansızın bizi bir yerde yakalıyor. Bizler zamanı fırsat bilmeliyiz. Ölmeden önce asli görevlerimiz olan sevgi, saygı, merhamet duygularımızı yeniden geliştirip; birbirini seven, sayan ve birbirinin hakkına, hukukuna sahip çıkan bir noktada olmamız gerekiyor. Kimliğimize, kültürümüze, öğretimize sahip çıkmalıyız. (Buna benzer başka şeyler de söyleyebilir.)

(Hakka yürüyen kişinin ismini söyleyerek) .... can bugün Hakka yürüdü. Haktan rahmet diliyoruz. Yüce Hakk onu 12 İmamların şefaatına eriştirsin. Eşine ve çocuklarına sağlık ve afiyet versin.

-Bismi Şah.

Hakkı, hakikati özünde gören ve bu yüzden Enel Hak diyen 72 millete bir nazarla bakıp; eline, diline, beline sahip çıkmayı kendisine ilke edinen; dini, sevgi, kâbesi insan, kitabı bilim; mazlumun yanında, zalimin karşısında yer alan ve şimdi Hakka yürüyen bu can, sizin içinizde yaşadı, yedi-içti ve şimdi Hakka yürüdü. Bu canı yaşamı süresince nasıl bilirsiniz? Bütün maddi-manevi haklarınızı helal ediyor musunuz? (Altı çizili cümle üç kere tekrarlanır.)

Onlar da "Helal ediyoruz" deyince;

-Helal olsun diyen dillerden Hak, Muhammet, Ali razı olsun, geçmişlerinizin ruhu şad olsun, denilir.

Yukarıdaki işlemler yapıldıktan sonra Cenaze Meydanı törenine geçilir.

2- Cenaze Meydanı

Cenazenin musalla taşına konmasına Cenaze Meydanı denir. Eğer Cem ve Kültür Merkezi bulunan Alevi kurumlarında, Hakka yürüyen can kafenlendikten sonra, defin işleminden önceki bütün işlemler burada yapılacaksa, genellikle Helallik Meydanı ile Cenaze Meydanı aynı yerlerdir. Bu nedenle yukarıdaki Helallik Meydanı’nda söylenen sözlerin arkasından aşağıdaki sözler söylenir. Kırsal kesimlerde ise genellikle Helallik Meydanı ile Cenaze Meydanı ayrı olabilir. Alevi edep ve erkanında kolları dirseklere kadar sıvayıp, bazı inançlarda olduğu gibi abdest alma gibi bir kural yoktur. Yalnız cenaze törenine katılacak kişiler, önceden tertemiz yıkanmış ve üst başlarını düzgün bir şekilde giyinerek gelmeleri gerekir. Cenazeyi kaldıran görevli kişi, cenazenin uygun bir yerine durur. Orada bulunan kadın ve erkekler hep birlikte, yarım ay şeklinde toplanırlar.

Görevli kişi:

“Bismişah: Hakk, Muhammet, Ya Ali. Ey canlar; niyet ettik Hakk için duaya, Yönümüz kıbleye. Kıblemiz kamil insana. Durduk divana, uyduk Hakk, Muhammet, Ali ve 12 İmam’a. Bilenler bildikleri bir duayı okusun. Bilmeyenler Allah, Muhammet, Ali desin.”

“Ey yüceler yücesi Allah’ım, Hakka yürüyen can kişi için durduk sana duaya; uyduk Üçlere, Beşlere, Yedilere, Oniki İmamlara ve Kırklara.

Cenaze töreni: “Bismi Şah: Hakk, Muhammet, Ali" tekbiriyle başlar. Bu esnada eller açık bir şekilde, dua eder gibi yukarı bakacak şekilde kaldırılır ve sağ el, sol elin üzerine gelecek şekilde göbekte birleştirilir. Görevli kişi: “Hakk, Muhammet, ya Ali” der. Bu sözler söylenirken başlar hafifçe yukarıya doğru kaldırılır. Eller, bağlı bir şekilde durmaya devam eder. Herkes bildiği bir duayı okur veya içinden geçen sözleri söyler. Görevli kişi tekrar: “Bismi Şah: Hakk, Muhammet, Ali” diyerek tekbir getirir. Bu işlem dört defa tekrarlanır. Dördüncü defadan sonra selamlama faslına geçilir.

Selamlama: Dördüncü tekbirden sonra, sağa dönülerek: “Selam olsun Hakka yürüyenlere.” der, sağ el aşağıya sarkıtılır.

Sola dönerek:

“Selam olsun Hakkı hakikati özünde görenlere. Ey yüceler yücesi Allah’ım divana geldik, darına durduk. Dualarımızı Muhammet Mustafa aşkına, Ali gel Murtaza aşkına, 12 İmamlar aşkına kabul et. Hakka yürüyen bu canımızın yürüyen ruhunu şad, kusurlarını af eyle. Hak, Muhammet, Ali.

Demi Ali, Sırrı Nebi, Hünkar Hacı Bektaş Veli, gerçek erenlerin, ermişlerin demine hû diyelim, verelim candan salavat.

Gerçeğe Hû.” der. Böylelikle oradaki cenaze töreni sona erer ve cenaze defnedilecek mezara götürülür.

Cenaze mezarlıkta defnedildikten sonra, mezar başında görevli kişi şu sözleri söyler:

“Erenler, canlar, dostlar, yarenler
Yüzümüz yerde, özümüz dâr'da
Elimiz bağlı, yüreğimiz dağlı
Gözümüz yaşlı, bağrımız ateşli
Yaşam bitimli, acılar bitimsiz
Sevgi acı ile kardeş, yaşam, ölümle eş.
Yer anamız, gök atamız
Doğada doğduk, topraktan var olduk
Bir tende can bulduk, bir bilinçle özgür olduk
Yaşam koşusu engebeli, yaşam yolu dikenli
Taş taşa değmeden duvar olamaz,
Birbirini üzmeyen insan olamaz.
Kimileyin insan yükü ağır,
Kimileyin duyguların dili sağır
An olur öfke kabarır,
Öfke geçer yüz kararır
Dünya işi dünyada kalır
Kişi kötü demeyelim, işi kötü diyelim
Ağrınan incinen kötü geçmişi unutsun
Giden yolcuya gönül çiçeklerini sunsun!
Sevgi en güzel çiçek,
Bağışlamak en büyük emek
Emeğiniz varsa bağışlayın
Toprak ana bir canı bağrına basıyor
Ölüm vadisinin gölgeli yolu
Tümümüzü bekliyor yaratılmışların sonu
Tanrı yaşam için sabır, umut sundu.
Ateş külde söner, acı yürekte diner.
Acı paylaşıldıkça azalır,
Sevgi paylaşıldıkça çoğalır.
Acılar azalsın, sevgiler artsın.
Kinler bitsin, dostluklar pekişsin.
Yeni yaşamlarda yeni çiçekler yeşersin.
Tanrı kalanlara uzun esenlik dolu yaşam versin.
Erenlerin, evliyaların ruhu sinsin.
Hacı Bektaş Veli, Hatayi Sultan, Pir Sultan ruhunu pak etsin
Gerçeğin demine hû! Ya Ali.”
Cenaze sahiplerine “başsağlığı” dilenir.

Not: Yukarıdaki sözlere isteyenler başkada söz veya dualar katabilir. Fakat asla Arapça hiçbir şey katılmamalıdır.

Alevi geleneklerinde Kuran okuma diye bir şey yoktur. Eğer, bazı yörelerde cenazede Kuran okunuyorsa, bu sonradan başka inançlardan geçmedir.

Enver Cemal ŞAHİN

PSAKD MYK Üyesi

Basın Yayın Sekreteri

Kaynak: http://www.psakd.org/yazarlar/alevi_ogr ... oreni.html

[ali muhsin]

Bu Sefersizler (!) Alevileri sömürdükleri yetmiyomus gibi Alevi Cenazelerinide öbür tarafa Mundar gönderiyorlar ! Caferi Fikihi imis, Fatiha okumakmis Yasin okumakmis bu Siyonsit Bektasilerde yoktur , Arabca Kattiyen okunulmamasi lazim diye bisey söylemis ,bunlar Alevilik adina Türk islam Fasist Sentezcliginimi yapiyorlar ...Bismi Sah Deniliyor ve burda Allahin adi Cikarilip Sah kelimesi geciyor , Bizler diyoruz " Ha Sah Ha Padisah" fark yok ohalde hangi Sah,a Hangi Padisahin ismi ile basliyorlar.. Beyezitmi yoksa Yavuzmu ?! Bismi Sah dediklerine görede Bektasilerin iclerinde Ateistlerin oldugunuda acikca görebiliyoruz ! Namaz yok Niyaz var dedikleri olay da Cenaze Namazlarindan bahsedip Dinide bir nevi arac olarak kulanip Ateistliklerini, Siyonistliklerinide böylece kamufle etmek icindir ...Alevileri Tekerlemeli sözler ile kandirdiklari yetmiyormus gibi , iki Ali ,Dört Hasan, üc Hüseyin, diyerek birde Sünni Tassavvufcularin isimlerinide ekleyerek Alevileride bu yönden Asimile edip uyutuyorlar ! Bunlarda ,Nerde oniki imamlarin Ahlaki ? Bunlarda , Nerde Kuran ve Ehli Beyt ? Bunlarda , Nerde Ehli Beyt Caferi istihadi ? Bunlarda , nerde Ehli Beyt Alimleri imamlari ? Ama Bir Alevi cikip Cenazesinin Ehli Beyt istihadina göra kaldirlimak istedigni aciklayinca Bu Selefi Vahabi Zihniyetli olan Bektasiler "Siz ozaman Siisiniz" deyip ikiyüzlülüklerinden böylece siyrilmak istiyorlar !! Bu Sebatayist Masson usaklari Bektasiler, Aleviligi Böyle Muaviye oyunlari ile Tekerlemeli Sözler ile herseyi inkar etmis, Alevileride Ehli Beyt Fikih ve istihadindan , Ehli Beyt Mektebinden böylece uzaklastirmis ve onlari karanlik bir kuyunun icine atmislardir ...Aleviler artik uyanmasi ve Bu gibi Bektasi Masson usaklarina, Ateistlere Samanistlere Fasistlere vs .vs Cenazelerini teslim edip Cenazlerinide böylelikle Mundar göndermemelerini tavsiye ediyorum ..

Alevilerin Cenazesi, Bektasi kurtalarinin Tilkilerinin, Demci inkarci Sarhoslarin eline gecerse iste böyle Cenazelerimizide Telef edip Mundar yolayip kuyunun icine Cöpe atar gibi Alevi Cenazesinede böyle davranirlar ... Adam herseyi karistirip Cenazenin icine türkürmüs ama farkinda degiller !!!

[Yesevi]

Daha öncede yazdığım gibi Ülkemizde ölülerini mezar çukuruna yorgan döşsek sereyek yeni elbiseler giydireyek veya kefen altına yeni iççamaşır giydireyek tahta sandık içinde gömen Alevi topluluklarıda var.

[ali muhsin]

Daha öncede yazdığım gibi Ülkemizde ölülerini mezar çukuruna yorgan döşsek sereyek yeni elbiseler giydireyek veya kefen altına yeni iççamaşır giydireyek tahta sandık içinde gömen Alevi topluluklarıda var.

Buda Bektasilerin "Hosgörüsünden" kaynaklaniyor demektir , Bugün Avrupda Hiristiyanlar Cenezelerini Takim elbise ile süslü püslü esyalari ile Jilet kaydi trajlari ile Topraga veriyorlar veya yakiyorlar ..simdi dedigine kismen katiliyorum .Bu Temeli Bozuk Bektasiler Cemevlerinde herkesi Sokup Hirstiyani Masonu Siyonisti Diyanetcisi Ateisti Samanisti Fasisti komunisti vs.. herkesi iceri sokup onlarin kültür ve ayinlerinide Aleviliktir diye Sunup Aleviligi Carpitmalarindan kaynaklaniyor demektir...Sünki onlar Aleviler ile Dalga gecip sömürdükleri gibi Cenazeleri ilede kazanc saglayip Cenazeyide Cöpe atar gibi kuyuya atip Sonrada Dinle Alay ediyorlar ...!

[Ebu Hasaneyn]

ya kardeşlerim zaten cenazeleri aynı sünniler gibi 4 tekbir eller bağlıdır dikkat ederseniz bir fark var oda ehli beyt a.s lafı geçiyor yani asimilasyonun cabası haksız mıyım

[Muhammed]

ya kardeşlerim zaten cenazeleri aynı sünniler gibi 4 tekbir eller bağlıdır dikkat ederseniz bir fark var oda ehli beyt a.s lafı geçiyor yani asimilasyonun cabası haksız mıyım

Sözde Alevi fıkıhı fakat sünnilik bile diyemiyoruz bazı yerlerde. Ne olduğu belirsiz şekilde cenaze kaldırılıyor. Bi deyim var, mundar edip gönderiyorlar işte

[ali muhsin]

Bi deyim var, mundar edip gönderiyorlar işte

Bu deyim bana yabanci gelmiyor

[alone_man]

Alevi kökenli birisi ölünce yaşananlar

1-Diyanete bağlı bir camiye götürüp sünni imama teslim ediyorlar ve hayatı boyunca aleviyim caferiyim diyen adamın tüm cenaze işlemleri sünni hanefi fıkhına göre yapılıyor ve herkes seyrediyor


2-Yada çevreden bir bektaşi dede bozuntusu buluyorlar adam sünni hanefi fıkhına göre işlemleri yapıyor ama bazı sözleriyle Ehli beyt ,12 imam falan diyor olayı kamufle ediyor herkes seyrediyor.

3-Çevrede Ehli BEyt cami varsa nadirde olsa getiriyorlar ve mevtanın son anları Ehli beyt fıkhına göre geçiyor.TAbi münafıklar hemen belli oluyor ve itirazlar başlıyor bunlar şii irancı falan filan diye gariptir sünni diyanete karşı çıkmayanlar burada münafıklıklarını hemen belli ediyorlar

[3nokta]

-Beyefendi cenazeniz varmış? Başınız sağolsun.

-Hak razı olsun.

-Cenazenizi nerede yıkayıp kaldıracaksınız peki? Bildiğmi kadarıyla ölen kişi ve siz Alevisiniz. O halde Caferi mezhebine göre kaldırmalısınız. Ben bu konuda size yardımcı olabilirim.

-Bizim cemevimiz var evladım. Orada dedemiz var hocamız var onlar CAferi sadık mezhebi üzere kaldırdıklarını zaten cenazede söylüyorlar.
-Ama amca onlar hanefi mezhebindeki gibi ellerini bağlayarak 4 tekbirle kılarlar cenaze namazını ve yıkama işlemlerini de sunniliğe göre yaparlar. Telkini dahi anne ismiyle verirler. Bu adamın babası belli değil mi ki anne ismiyle telkin veriyorsunuz?

-Evladım biz bilmiyoruz. Atalarımızdan öyle gördük ne yapalım? Yine de dedelerin sözünden çıkmayalım.


-Bu cenazenin sunni camisinde kaldırılmasıyla cemevinde kaldırılması arasında hiçbir fark yoktur. Bunu bilesin.

Adam cemevine gider: Cenaze işlemlerine başlamadan önce eline bir kağıt tutuştururlar. Üzerinde cenaze masraflarıyla ilgili notlar yazar.

Dede parası: 200TL
Hoca parası: 200 TL
Kuran Okuma Parası: 100:Tl
Mezar kazma parası: 200 TL
Kefen parası : 100 TL
Mezar için tahta parası: 100TL
Cemevine bağış parası: 200 TL
Toplam: 1100TL

Adam çaresiz. Cenazeyi diyanet-sunni camisine götürmek yerine bir yerden borç alıp getiriyor parayı ve cenazesini 1100 TL ye kaldırıyor.
Hem de sunni fıkhına göre.

EY Bektaşiler çekin o pis ellerinizi ölümüzden ve dirimizden. Dirimizi sömürdüğünüz yetmiyormuş gibi ölümüzü de mi sömürmeye başladınız?


El insaf el insaf El insaf ey evladı yezit
Senin gireceğin yer ateştir, ey it oğlu it

[ALİ TARAFTARI]

BİR ALEVİ OLARAK BEN DE BU DURUMU ÇOK YADIRGIYORUM. ALEVİSİN AMA SÜNNİ İÇTİHADINA GÖRE CENAZE İŞLEMİ YAPIYORSUN. BU KONUDA ÇEVREMDEKİLERİ UYARIYORUM. BİLGİ ALABİLECEKLERİ CAFERİ CAMİLERİ OLDUĞUNU SÖYLÜYORUM. AMA ÇOK İLGİSİZLER.