Allah ın (ac) Kudret Sıfatı/2

[beyazgül12]

Perşembe akşamları bahsimiz akait konusudur.Yaratan konusunda da Allah Tebareke ve Teala nın sıfatı subutiyesinden kudret sıfatı üzerinde bahsediyorduk,bu konuya ulaşmıştık.

Özetle arz ettik ki Hak Teala nın sıfatı subutiyesinden bir diğeri de kudret sıfatıdır ki ,Kudret sıfatının Hak Teala da olduğunu ,bir celal sıfatı olarak varlığını ispatlayıcı delilleri arz ettik.Bu gün yine bu sıfatın bir başka boyutunu ele alacağız.O da budur ki Hak Teala fakat kudret sıfatına sahiptir ,belki arz edeyim ki Hak Teala nın Kudret sıfatı diğer subuti sıfatı cemaliyesi gibi ve zatı hakkası gibi hiçbir kayıt ve sınırı yoktur.Zatının mutlak olduğu ,zatının her şeyi kuşattığı gibi ,vücudunun mutlak bir vücut olduğunu ve hiçbir şeyin Allah ın vücuduna bir sınır getirmediği gibi ,aynı şekilde kudreti de mutlaktır ve her şeyi kuşatmıştır.Her şeye kadirdir diyoruz.Hem herşeye kadirdir derken maksat şudur ki ,varlık aleminde var olan ,meydana gelen ,oluşan herşey istisnasız mutlaka Allah ın kudreti dahilinde gerçekleşir ve Allah ın kudretinin müdahalesinin dahiliyle gerçekleşir.Hiçbir iş hiçbir hadise ,hiçbir olay olmaz ki ,Hak Teala nın kudreti sebep olmasın.Hatta her şey,varlık aleminden olan bütün hadiseler,bütün olgular ,arz edeyim ki hatta biz insanlar gibi hür varlıkların meydana getirdiği ,yaptığı olaylar da gene kudretle gerçekleşir ve keza cin mesela o da yine hür olan bir varlıktır ,onun da yaptığı şeler yani varlık aleminde her tesir,her etki mutlaka Allah ın kudretiyle oluşmaktadır.Biz bunu Tevhit bahsinde fiildeki tevhit bahsinde ele almıştık.Orta özetle demiştik ki ,Allah ın tevhidinden birisi de fiildeki tevhittir.Manası budur ki,varlık aleminde olan her işin arkasında mutlaka Hak Teala bulunmaktadır.ve Allah ın kudretiyle oluşmaktadır. Bunu söylerken karşımıza bazı kesimlerden itiraz gelmektedir.O da şu ki ,bu itikadımıza bu beyanımıza bir ,müslüman gurupların bir itirazı var ,bir de arz edeyim ki bir de İslam dışı çevrelerden itiraz var.

Müslüman çevrelerden itiraz İslam toplumu içerisinde yer alan ve Mutezile olarak bilinen mezhebe inanan kesim bu sözümüzü insanın ve insan gibi hürriyeti ile iş yapan yani insanların yaptığı işlerde insan gibi kendi iradesi ve hürriyeti ile iş yapan faillerin işinde kabul etmiyor.Diyor ,"evet ,herşey Allah ın kudretiyle olur ,ancak,bunun bir istisnası var,meğer insanın yaptığı fiiller,meğer insan gibi hür olan cinlerin yaptığı fiiller , bunların fiilleri Allah ın kudretiyle gerçekleşmiyor ,bunu kabullenemeyiz ",diyorlar,Allah ın kudretiyle oluştuğunu.Varlık aleminde insanın fiilleri dışındaki insanın fiilleri dışındaki her hadise,bizim bildiğimiz bilmediğimiz bütün olaylarda Allah ın kudreti söz konusudur,sebep olarak arkasında Allah ın kudreti yatmaktadır.Sadece insanda bunu kabullenemiyoruz ve insan gibi hür olan diğer varlıklarda kabullenemiyoruz."Niye ,çünkü diyorlar ki ,"eğer insanın yaptığı fiiller Allah ın kudreti ile gerçekleşirse ,Allah ın kudreti bu işlerin arkasında bir sebep olarak var olur ise,bu durumda insan artık gerçekte o işin faili olmamaktadır.O işi yapan bir sebep ,var eden bir unsur olarak görülemez ,o işin faili olarak kabul edilemez,Allah yapıyor ise bu işi,insanın yaptığını Allah ın kudreti gerçekleştiriyor ise ,insanın yaptığının haligi de Allah ise,o zaman demek ki bu iş insanın kendisine ait değil.ve hem de insanın özgür bir varlık olması ile çelişiyor.İnsan özgür bir varlıktır derken maksadımız budur ki ,yani insan kendi işini kendi iradesi ile kendi kudreti ile yapmaktadır.Eğer Allah ın kudreti bunları ,insanın yaptığını meydana getiriyor ise ,bu durumda demek ki insanın kendisi devre dışı kalıyor.İnsanın hürriyeti ile çelişiyor.İnsan hür bir varlık değil.Bu devre dışı kalsın ne ola,o zaman bütün öğretiler,bütün din temelinden yıkıla.Niye ,çünkü ,din,insanın özgürlüğü üzerine kurulan bir öğretidir.İnsanı yaptığından sorumlu tutuyor.Din diyor ki ,ey insan sen yaptığından sorumlusun,iyi ise iyi sonuca ulaşırsın ,kötü ise kötü sonuca ulaşacaksın..Bunun temelinde insanın özgürlüğü yatar.İnsanın kendi irade ve gücü ile iş yapma boyutu yatmaktadır.Böyledir ki,din bunun için gelmiş.Eğer bu insanın işine Allah ı katar isen se Allah ın kudreti bunu yapar ise o zaman insan devre dışı ,o zaman artık insanda sorumluluk diye bir kavram olmaması lazim ,çünkü hiçbir kimse kendi yapmadığı işten dolayı sorumlu tutulamaz.O zaman da ne mükafatın bir manası var,ne de cezanın bir temeli bir gerekçesi olabilir. Bir kimseyi kendi yapmadığı fiilinden dolayı cezalandırmak zulümdür ,adalete aykırıdır.Bir kimseyi de kendi yapmadığı ,kendi irade ve gücü ile gerçekleştirmediği fiilinden dolayı mükafatlandırmak da abestir ,hikmete aykırıdır.Mükafat orda hak edilir ki ,bir iş kendi iradesi ile ve kendi gücü ile yapıla ve ceza orda hak edilir ki yine aynı şekilde.O zaman Peygamber göndermenin de bir anlamı yok .

[beyazgül12]

Peygamber gelir insana diyor ki ,iyi iş yap ,kötü işten sakın.Bu nerde söz konusu olabilir.Orda ki ben yapabileyim bu işi .Eğer benim yaptığım işleri Allah yapıyor ise ,Allah ın kudreti ile oluşuyor ise sebebi Allah ın kudreti ise ,daha bu davetin ,bu mesajın ,bu çağrının anlamı nedir ?Ben özgür hür varlık,gücü işi kendi elinde olan bir varlık değilim ki bana bu davet gönderildi."Dolayısıyla demişler ki ilk olarak,"eğer Allah ın kudretini insanın yaptıklarını da desek bu Allah ın kudreti ile gerçekleşir,birinci olarak din anlamsız olur,hürriyet ortadan gider,ceza ve sevabın anlamı kalmıyor,ceza adalete aykırı ,sevap da hikmete aykırı bu ilk".İkinci bir işgal daha var ki ,burda demişler ki ,"olmaz ki Allah beşerin yaptığının arkasında Allah ın gücü ola,o da nedir,o da budur ki ,beşerin yaptığı bazen nedir,güzel işler olduğu gib ,çirkin işler de var bizim işlerimizin içerisinde .Küfür var ,fasıklık var,çirkin adledilen işler var,bizim yaptıklarımızın içerisinde ,zaten ceza da onun içindir.Ceza çirkinliklerden dolayıdır.Bizim çirkinliklerimizden dolayı bize Allah Tebareke ve Teala bir kural koymuş ki bu çirkinliklere bulaşanları cezalandıracağız.Eee siz de öte taraftan diyorsunuz ki ,Allah ın gücü bunu meydana getiriyor,manası budur ki ,yani bu çirkin işleri Allah gerçekleştiriyor,demektir.Çirkin işleri Allah a atfetmektir bu .O halde bu iki gerekçeden dolayı herşey Allah ın gücü ile gerçekleşiyor ama insan ve insan gibi özgür kabul edilen varlıklar hariç.Onların biz özgürce yaptıkları işlerde ,burda Allah ın kudreti söz konusu değil,burda bu varlıklar mustakildirler.Kendi iradeleri ile ve kendi güçleri ile işlerini gerçekleştirirler.Öyle ki Allah ın farz edelim ,Allah ın kudreti ve iradesi beşerin irade ve kudreti ile çelişse bile beşerin işinde beşerin kendi irade ve kudreti geçerlidir.Allah a rağmen beşer kendi işini yapar.Beşer isterse isyan eder,Allah istemese bile.İsterse itaat eder velevki orda Allah ın bir iradesi olmasa bile ." Böyle demiş Mutezile...ve demiş ,"Bizim özgürce olmayan işlerimizi de yine Allah yapıyor ,mesela insanın kalbi çalışıyor,kan dolaşımımız dolaşıyor ,mesela bu bizim irademizle olmuyor ki,bunu Allah gene yapıyor,Allah ın kudreti dir yapıyor,insanın kalbini çalıştırıyor ve kalbini attırıyor ,kan dolaşımını bedende dolaştırıyor filan.bu gene Allah ın kudretiyle oluyor.Bizim kendimizde olan bir takım işler var ki bizim irademiz dışında olan ,o da gene Allah ın işidir.Ama meselen beşerin konuşması gibi ,gitmesi gelmesi ,yemesi içmesi gibi ,bilahare beşerin kendi eliyle yaptığı işler gibi konularda Allah ın iradesi kudreti burda sınırlı,ne Allah ın kudreti oraya müdahildir,ne de iradesi." Çünkü diyor ki ,"Eğer müdahil etsek ,bir tarafını tutsak adalet ortadan gidiyor,diğer tarafı tutsak hikmet ortadan gidiyor.Eğer Allah Teala beşeri yaptığı yanlıştan dolayı cezalandırır ,beşer diyecek o zaman ,benim gücümün bir müdahalesi yok ki ,sen kendi iraden kendi kudretinle yaptın ,gücünle yaptın bunları ,benim ne sorumluluğum var/ceza verse zulüm ,adalet gider.yok herkese istisnasız aferin deyip mükafatlandırsa o da yine abes bir şeydir,hak edilmeyen bir şeydir." Dolayısıyla Mutezile burda demiş ,istisna var .

[beyazgül12]

Bu istisnayı Müslümanlardan bir gurup istisnayı koydukları gibi ,bu istisnayı daha geniş çerçevede koyanlar da var,Allah ın kudretine .O da bu bakış açısıdır ki ,bakmışlar ,demişler ki ,"varlık alemine baktığımızda biz görüyoruz ki ,varlık alemindeki işleri iki katagorizede değerlendirebiliriz,iki sınıfa ayırabiliriz.Bir ,güzel ,faydalı ,doğru işler var .Bir takım işler var ki varlık aleminde ,bir takım olgular ,hadiseler var ,oluşlar var ki ,bunlar tamamiyle hayırdır.Ama bir takım olgular da var ki ,biz bunları zararlı olarak görüyoruz.Zararlı olgular var ,şer sayılan işler var."Demişler ki ,"Olamaz ki hem şerri ve hem de hayrı diyelim ki Allah ın kudreti gerçekleştirsin .Çünkü ,eğer desek ki ,tamam hayrı dedik ,Allah hayırlı bir varlıktır ,ilim sahibi bir varlıktır,kemal sahibi bir varlıktır .Bunları Allah a isnat etmemezin bir mahsuru yok .Aklen bir sorun çıkmıyor .Ama zararlı olan şeyleri ,şer olan şeyleri ,faydasız olan şeyleri Allah a isnat etmemiz doğru değil. Çünkü o zaman lazım gelir ki ,Allah Tebareke ve Teala şer olan şeyleri de yapsın ve yaratsın .Bir varlık da şerri yapması için ya iki sonuçtan biri olmalıdır,ya demek ki ,mutlak hayır değil ,yani zıt yapıya sahiptir ki ,arz edeyim ki hem hayır yönü var ,hem şer yönü var ,veyahut da en azından diyelim ki sırf hayır ise şerri niçin Allah yapsın ,o zaman ya bilgisinde eksiklik var,ya da gücünde eksiklik var ki ,şerre engel olamıyor." O zaman demişler ki ,"Kardeşim hayrı Allah yaratmaktadır ,şerri ise Allah dan başka birşey meydana getirmiş,şerrin mebdei kaynağı Allah ın dışındadır.Şer olan şeyleri Allah ın kudretine isnat edemeyiz." İki tane fail ,iki tane güç kaynağına kail olmak zorunda kalmışlar .Birisi hayır güç kaynağı ,bir de şer güç kaynağı .Allah ın karşıtı Yezdan ve Ehrivan iki tane güç odağı,varlık aleminde var, demişler.

[beyazgül12]

Arz edeyim ki ,burda varlık aleminde şer konusunu zararlı varlıklar konusunu hatta bazıları daha da bir ballandırarak ele almışlar .Demişler ki ," aslında kardeşim bak niye böyle düşünüyorsunuz.Hayır ve şer bu varlık aleminde şerrin olması zararlı varlıkların olması ,faydasız varlıkların olması aslında siz Allah denilen bir evrenin yaratanına inananları yalanlamaktadır.Aslında bu delildir ki ,bu evreni meydana getiren ,bu varlığı meydana getiren o varlık ,sizin iddia ettiğiniz gibi ilim ,kudret,hikmet ,bütün güzelliklerin sahibi olan varlık değil.Hayır ,bu delildir ,buna ki ,varlık alemi temelinde ,ilimden ,bilgiden,hikmetten ,hayırdan bütün bu kavramlardan yoksun bir şeyin eseridir.Eslen varlık aleminin temeli ,bütün şuurdan ve bilgiden yoksun maddeden ibarettir.Madde kendiliğinden aradaki çakışması uyuşması birbiriyle tesadüfen bu evreni meydana getirmiş ,elbette şuuru olmadığından dolayı ,hayırlı varlıklar ortaya çıktığı gibi ,şerli zararlı varlıklarda ortaya çıkmıştır." Yani daireyi daha genişe almışlar itirazı ve kendilerince varlık aleminde tespit ettikleri bu şer konusunu Allah ın itirazına bir delil olarak sunmaya çalışmışlar.

Mutezile şer konusunu sadece insanın fiilleri ile sınırlandırdı.Yani insanın dışındaki zararlı varlıklar olarak tespit edilen varlıkları da dedi ki,Allah yaratıyor ,bir sorun görmedi.Fakat insanın fiilindeki şerleri yanlışlıkları bunları Allah a nispet vermeyelim,çünkü bunu Allah a nispet verdiğimiz taktirde insanın özgürlüğü elden gidecek,o zaman din ortadan kalkacaktır ve cennet cehennem mükafat da anlamsız olacak .Adalet söz konusu olmayacak.Fakat bu şer itirazını insanın fiili ile sınırlı kıldı.Ama bu dediğimiz şey daha geniş daireye almış oldu.Yani Allah ı inkar edenler. O zaman demek ki,biz Allah ın kudretinden bahsederken ,Allah ın kudretinin genişliğinden bahsederken ,kapsayışından ,her şeyin Allah ın kudretiyle oluştuğu itikadını savunurken biz iki üç merhalede bahsetmemiz gerekir.

[beyazgül12]

Birince merhale , ilk önce kendimizden ,müslümanlardan yola çıkacağız.O müslümanlar ki arz edeyim ki ,Allah ın kudretinin her şeyin ,Allah ın kudreti ile oluştuğu görüşünü inkar ediyorlar insanda ,diyorlar bu taa insana kadar doğru ,insanda değil.İlk önce Mutezile nin cevabını vermemiz lazım.Mutezile nin cevabını verirken de hemen birinci aşamada insanın özgürlüğüne itiraz ettiler ya ,dediler ki,Allah ın kudretinin kuşatıcı olduğunu her şeyi Allah ın kuşattığını ,her şey Allah ın kudretiyle olur dediğimiz taktirde insanın elinden özgülüğü gidecektir,insan artık özgür bir varlık olmayacaktır. İlk önce bu sorunu çözmemiz lazım.Şer meselesine,zararlı varlıklar meselesine gelince,artık hem insan ve hem insan dışında o iki yaratıcıya kail olanlar ve hatta arz edeyim ki,Allah ı inkar etme vesvesesini kuran Ataistlere kadar bunların da cevabını vermeliyiz ,yani çözmeliyiz bu sorunu ,temelinden çözmeliyiz....

Birinci olarak, eğer insanın yaptıklarını Allah a nispet verirsek ,Allah ın kudretiyle gerçekleşir dersek bu insandan özgürlüğü alır mı ,insanı mecbur kılar mı ? Mutezilenin iddia ettiği gibi...Yoksa Allah ın kudretiyle insan iş yapar dememiz ,insanın özgürlüğüne hiçbir zarar vermiyor mu,insan aynı zamanda özgürdür.Bunu halletmemiz lazım.

İkinci aşamada ,hemen artık şer konusuna geçeceğiz.Şer meselesinde Mutezile ye cevap vermekle yetinmeyeceğiz,belki hem o iki kaynağa ,varlık aleminde iki yaratıcıya kail olanlara cevap vermek zorunda kalacağız,bundan dolayı,hem de Ataistlere cevap vereceğiz.Ataistlerin "kardeşim siz bahane ediyorsunuz varlık aleminde şer bunu gösterir ki ,varlık alemini yaratan bilinçli ,ilim sahibi,hikmet sahibi bir sebep söz konusu değil ,bir yaratıcı söz konusu değil,belki madde kendiliğinden oluşmuştur,dolayısıyla niçin kendinizi zorluyorsunuz,böyle bir yaratıcı çıkarmaya."iddiasının cevabını vermek zorundayız.

[beyazgül12]

Ancak arz edeyim ki ,bu meselenin çözümüne gitmeden önce bir noktayı ben hemen burda vurgulamak zorundayım.O da şu ,bakınız,Mutezile nin Allah ın kudreti ile insanın fiilinin gerçekleştiği taktirde artık insanın kendi kudreti devre dışı kalır, demesinin temelinde ne yatıyor ? Bunu ilk önce çözmemiz lazım. Bu anlayışın temelini ilk önce anlamamız lazım. Mutezile niye böyle düşünüyor ? Çünkü diyor ki ,Allah ın kudreti diyorsun ,bir de insanın kudreti yani Mutezile iki tane birbirine altarnatif kudret ortaya koyuyor:Allah ın kudreti ,insanın kudreti,iki paralel güç.Diyor ki ,"kardeşim eğer desen ki insanın yaptığı Allah ın gücü ile oluyorsa artık bu güce gerekçe kalmadı. İnsanın gücü diye bir gücün anlamı kalmadı.Yok eğer insanın yaptığı insanın kendi gücü ile olacaksa o zaman Allah ın gücünün ne işi var burda."İki paralel güç görüyor,burda.İki paralel güç ,Allah ın gücü bir de beşerin gücü.Sonra diyor ki ,"bir işi bir güç meydana getirir ,iki güç getirmez,bir işin bir tane faili ola,bir işi bir tane yapan ola ,bir tane sebebi ola.Sen diyorsun ki bu beşerin işini hem Allah a nispet ediyorsun,Allah ın kudreti yapıyor diyorsun ,hem beşerin ,bu olmaz ,bu çelişkidir .Bu iki tane sebebin bir olayda müdahil olmasıdır.Bir olayın iki tane sebebi olmaz..İki tane ayrı yapanı olmaz,faili olmaz.Bir olayın tek faili olur.Ya da Allah dersen o zaman insanın özgürlüğü ortadan gider ."Bu anlayış iki tane birbirine paralel kudret görmekten kaynaklandı.Biz bunu bahsetmiştik,zattaki tevhitte ,iki tane paralel varlık görmekten kaynaklandı.Zattaki tevhitte bahsederken demiştik ki ,Müslümanların bir çoğusu Allah ın zattaki tevhidine anlayışı sayısal Tevhitti.Yani Allah ı da bir varlık olarak yani varlıkların kenarında ,yanında ,paralelinde bir varlık olarak görüyorlar.Bir tane de varlık var varlık aleminde ,o da Allah dır.Onun dışında diğer varlıklar da var mesela ,insan var ,yer var ,gök var bu varlıkları birbirine paralel görüyor.Paralel gördüğünden dolayı yne burda da Mutezile Allah ın varlığını ,Allah ın gücünü ,beşerin varlığının beşerin gücünün paralelinde gördüğünden dolayı diyor ,iki tane varlık olmaz ,bir şeyi meydana getirsin,bir şeyin bir tane meydana getireni olur ve orda dedik ki ,Allah ı görmeyi de bundan dolayı bunlar arzu ediyorlar.Allah ı neden göreceklerini sanıyorlar,çünkü Allah ı varlıkların içerisinde bir varlık olarak görüyorlar,diyorlar ki ,"şimdi bu varlık bu dünyada bize uzaktır ,göremiyoruz ,yarın kıyamet günü Cennette yakınlaşacağız ,yakınımıza karşımıza dikilecek göreceğiz" yani Allah ı bir paralel varlık olarak adlediyorlar.Demek ki Mutezile nin bu itirazının temelinde bu yatıyor.

Ehli Sünnette bir de Eşaire var idi.Eşaire burda ne demişti bize .Eşaire burda Mutezile ya aykırı birşey demişti.Demişti ki ,"kardeşim biz burda diyoruz ki ,Allah ın kudretidir ki ,her şeyi meydana getirir."Peki beşer,beşerin kudretini de devre dışı bırakıyor.Yani Mutezile nin itirazını kabul ediyor .Mutezile dedi ki ,Allah ın gücünü devre dışı bıraktı,beşerin gücünü müdahil etti fiillerinde ,Eşaire ise bunun aksini diyor, Herşey Allah ın kudreti ile olur,beşerin kudreti ise onun hiçbir etkisi ,hiçbir tesiri olmayan,hiçbir faydası olmayan bir varlıktır.Beşerin yaptığını da Allah yaratıyor. Beşerin kendi kudretinin iradesinin hiçbir etkisi yok. Peki Mutezile itiraz ediyor ,ya burda o zaman gerekçe ne ,cennet ,cehennem mesuliyet ortadan kalkar. Eşaire diyor ,kalksın ,kimdi diyor ki Allah Tebareke ve Teala dilediğini yapar ,beşere yaptırır işi ,sonra da sorgular,isterse affeder ,isterse cennete isterse cehenneme atar. Allah ne yapıyorsa güzel.Sen Allah a itiraz mı ediyorsun ,bu itiraz Allah a itirazdır." Dolayısıyla Eşaire Allah ın kudretini devreye sokarak ,beşerin kudretini devre dışı bırakmıştır.
Eşaire diyor ki ,"Allah herkesi Cehenneme götürse ne olacak yani,hem kendisi yaptırsın ,hem de sorgulasın ne olacak" Dolayısıyla bu Eşaire nin bu anlayışının temelinde yanlış Tevhit anlayışı yatıyor.Eşare de yine Allah ın kudretini ve Allah ın varlığını paralel görüyor ,beşere.Ancak diyor ki ,Allah egemendir ve beşeri devre dışı bırakıyor,Allah ı devreye sokuyor.

Bu iki anlayış da arz edeyim ki ,asıl sorun ,asıl yanılgı nerden başladı ? O zattaki Tevhitteki sayısal Tevhide inanmaktan başladı. Yani Allah ın kudretini paralel kudret ,Allah ın varlığını paralel varlık görmekten kaynaklandı.Biz burda gerek ilk önce bu konunun izahını yapmalıyız ki ,beşerin kudreti de Allah ın kudreti ile oluyor,aynı zamanda beşerin de kudretiyle oluyor .Bu bir çelişki değil.iki kudret müdahalesi ile değil,bu insanın hürriyetini ortadan kaldırmıyor ve bu itirazlar varit değil.Bunu anlatmak ,bunu anlamamız ilk başta gerekiyor.yani ispattan önce tasavvur etmemiz lazım.Ancak bu tasavvura geçmeden önce diyorum ki konu ağır konudur felsefi konudur,bu tasavvuru bırakalım, konunun tasavvurunu bir sonraki dersimizde tasavvur edelim ,sonra da birer birer Mutezile nin ve hem Eşaire nin ve hem o iki mebdeye inanan müşriklerin ve hem de Ataistlerin bu itirazlarını birer birer ele alıp çözelim diyorum.Konu ağır konudur,ince konudur bunu inşaallah çözdükten sonra hayır şer kaza kader ,beşerin özgürlüğü hepsi inşaallah birer birer zihnimizde çözülecek ...ve Sallallahu Muhammedin ve Alihi Tahirin...

Not / Caferilerin sitesinden Tevhit Dersleri ile ilgili sohbetlerden aldığım notlardır....

[beyazgül12]

NOT EVAMIDIR,



Allah IN (ac) KUDRET SIFATI /3

Perşembe akşamları bahsimiz akait konusudur ve akait konusunda Hak Teala nın Subuti Sıfatiyesinden KUDRET Sıfatı üzerinde bahsediyorduk.Geçen hafta arz ettik ki Allah Tebareke ve Teala nın kudretinin şamil olmasını bütün şeylere Allah ın her şeye kadir olduğuna biz inanıyoruz. Deliller bizi buna götürüyor ve varlık aleminde hiçbir şey Allah ın kudreti dışında vaki olmuyor.Her şey bizatihi Allah Tebareke ve Teala nın kudretinin müdahalesi ile oluyor.Bu itikat bizim arz edeyim ki bütün müslümanların itikatıdır.Ancak dedik ki burda hem müslümanlardan bir gurubun ve hem de müslüman dışındaki kesimlerden kudretin bu anlamda bu şekilde geniş anlamda her şeye şumul ettirilmesinde şüpheler olmuştur.

Hem bazı müslümanlar nezdinde ve hem de müslüman dışı milletlerde .Müslümanlar içerisinde dedik ki ,bu konuda şüphesi oluşan ekol Mutezile Mezhebi olarak bilinen ekoldür.Bunlar demişler ki ,tabi Allah Tebareke ve Teala nın bu kudreti yaygındır her şeye şamildir ama bizim bir konuda bizatihi Allah ın kudretinin müdahil etmesini kabul etmemiz bir takım sorunlar bize yaratıyor.Orda bir istisna koymamız lazım.O da insanların ve insan gibi mükellef olan kimselerin varlıkların fiili konusudur ki ,insanların fiilini de eğer bizatihi Allah ın kudreti ile gerçekleşiyor ise bu durumda iki sorun ortaya çıkar.Birinci sorun insanların özgürlüğü ortadan kalkmış ola. İkinci sorun ise insanların yaptıkları içerisinde ,yani insan örnektir insan gibi mükellef olan her varlığın yaptıkları içerisinde ,yanlışlıklar da var ,zulüm de var ,çirkinlikler de var ,bundan lazım gelir ki ,Hak Teala bu çirkinlikleri de gerçekleştirmiş olsun.Bu yüzden Hak Teala nın izzeti ,yüceliği ,makamı bundan münezzehdir ki Alla a kötülükler nisbet edilsin.O zaman demişler ki ,tabi Allah Tebareke ve Teala nın kudreti varlık aleminde geçerlidir.Bunun bir istisnası var ,o da insan gibi özgür varlıkların kendi özgürlükleri ile gerçekleştirdikleri fiiller.Onu Allah ın kudretiyle ve keza aynı sorun Allah ın iradesinde de ,Allah ın iradesi ile gerçekleştiğini kabul edemeyiz.Burda bu işleri gerçekleştiren güç ,örneğin insanın kendi gücü ve iradesi insanın kendi iradesidir.Burda Allah ın iradesi ve gücüne rağmen insan bunu yapabilmektedir,Allah istemese bile.Allah istemiyor mesela bir iş olsun ama kul istiyor ise ,kulun isteği ve kudreti bu işi gerçekleştirir.Eğer böyle olmazsa bu durumda insan artık özgür varlık değil ,eğer özgür varlık olmadığı taktirde ,birçok sorun ortaya çıkar.Dinin manası ve Allah ın adaleti kavramı ortadan kalkar.İnsan özgür değil ise sorumlu olmaması gerekir ,oysa ki biz insanı sorumlu tutuyoruz kendi yaptıklarından.Yani her şey tersine dönmüş olur.Bu birinci itiraz idi...

[beyazgül12]

İkinci itiraz da şu idi ki ,insanın yaptıklarında çirkinlikler de var.Eğer Allah ın irade ve kudreti bunu gerçekleştiriyor ise o zaman bunun mutabı da aynı zaman da Allah olmuş oluyor.İnsandan özgürlüğü kaldırdığımızda kötülüklerin sorumlusu bizatihi Allah Tebareke ve Teala nın kendisi olmuş oluyor.Oysa ki Hak Teala bütün kötülüklerden münezzehtir.Bu itirazlar Mutezile nin itirazları idi.Bu iki şüpheye dayanarak Allah ın kudretini insanın işlerinin dışına itmiştir.veyahut da insanın işlerini Allah ın kudretinin ve iradesinin dışına itmiştir.

Arz ettik ki ,bu insanın özgürlüğünün ötesindeki şer meselesi sadece Mutezile nin itirazı değil.Aynı zamanda bu şer meselesini hem müşrikler şirke kail olan varlık aleminde iki mebdenin iki yaratıcının varlığına kail olanların da gerekçesini oluşturmuştur.İnsanlar içerisinde bir gurup varlık aleminde iki yaratıcıya kail olmuşlardır.Bir hayrı var eden ,bir de şerri.Demişler ki şerri var eden ve hayrı var eden aynı makam olamaz.Bunlar birbirine ters şeylerdir.Hayrı var eden hayrın yaratıcısı ,şerri var eden şerrin yaratıcısı .ve dedik ki varlık alemini yaratan bilge olduğunu inkar eden Mataryalistler de bu gerekçeye inanmışlardır.Demişler ki,varlık aleminde bir takım şerlerin ,zararların ,kötülüklerin ,eksikliklerin ,kusurların ,ayıpların ,gereksiz varlıkların ,faydasız varlıkların ,faydasız şeylerin olduğunu görmekteyiz.Onlar eğer varlık aleminde var ise ,demek ki sizin dediğiniz gibi ,varlık alemini yaratan her şeyi bilen ve her şeye kadir olan ,gücü her şeye yeten,hikmeti sonsuz olan ,böyle bir yaratıcı söz konusu değil.Bu bunu gösteriyor ki varlık aleminin oluşu bir ,onların tabiriyle ezeli olan bir takım madde türü cansız varlıklar ,hiç şuuru olmayan maddeye dayanmaktadır.Madde bir takım hareketler sonucu varlık alemini meydana getirmiştir ve tabi maddenin şuuru bilgisi hikmeti ve kudreti iradesi gibi kavramlar olmadığından dolayı bazı yerler güzel olmuş ,bazı yerler çirkin olmuş ,bazıları faydalı olmuş,bazıları zararlı olmuş ,bazlıarı anlamlı olmuş ,bazıları anlamsız olmuş ,bu bunu gösterir diye itiraz etmişlerdi.Bunların itirazını geçen bahislerde arz etmiştik...

[beyazgül12]

NOT:İnşaallah faydalı olur diye paylaşma gereği duyduğum bu önemli konuların notlarını aynı şekilde satır satır yazmamdaki sebep ,ben bu konular hakkında çalışma yaparken tekrarların önemli olduğu düşüncesindeyim ve bilinsin ki tartışma amaçlı paylaşmıyorum. ve kopyala yapıştır yapmaktansa yazmayı uygun buluyorum.Öğrenme amaçlı çalışmalarda kopyala yapıştır yapmayı sevmiyorum ve zaten yapamam çünkü yanlış yazdığım bir çok kelime olabiliyor.o yanlışları düzeltiyorum ve hem de gereksiz yapılmış cümleleri çıkarıyorum.Benim yaptığım bu çalışma bir çok insana zor gelebilir ve insanları şaşırtabilir.Ama ben bu şekilde daha verimli olduğunu düşünüyorum ve paylaşırken tekrar yazmaktan hiç sıkılmıyorum.Yani arkadaşlar biraz komik gelecek ama ,ben internetten dinlediğim Tevhitle ilgili sohbetleri tek tek ,cümle cümle dinleyip bir sayfaya not aldıktan sonra bir de buraya sizinle paylaşmak için tekrar yazıyorum....bu da bence yapılan faydalı işlerin faydalı esprilerinden biri işte ...selamlar...

[beyazgül12]

DERSİN DEVAMI

Şimdi bu günkü bahsimizde bunları teker teker bu konuları ele alıp incelememiz lazım. ve bahsimizi Mutezile ekolünün görüşlerine cevap vermekle başlayacağız.Elbette Mutezile nin görüşünün bu itirazlarının reddine geçmeden önce geçen hafta demiştim ,onu da gene hatırlatayım.Müslümanlar içerisinde bir de Eşaire var ,Ehli Sünnetin onlar Allah ın kudretini hatta insanın fiilini de ,insanın yaptıklarını da ,insanın işlerini de Allah ın kudretiyle gerçekleştiğini kabul etmişler ,bu sefer bunlar da insanı devre dışı bırakmışlardı.Demişlerdi ki ,eğer biz burda desek ki ,insan Allah a rağmen iş yapıyor,bu şirk olur.Bu şirkten kurtulmak için ,demişler ki,her şeyi Allah yapıyor hatta insanların fiillerini de ve insanın irade ve kudretini etkisiz kılmışlardı ki bunlar da Allah ın kudretinin her şeyi kuşattığını bu şekilde yorumlamışlar ve bu yorumla da insanın hürriyeti ortadan kalkmış ,insan mecbur bir konuma gelmekte .Peki bu durumda sorumluluğu insana nasıl yüklüyorsunuz sorumuzun cevabında demişlerdi ki,Allah yaptığından sorulmaz,Allah insanı mecbur da kılar ,sorumlu da tutar,Allah ne yaparsa yapar ,O insana eliyle bir takım işleri yaptırıyor sonra da onu sorguluyor ,cezalandırıyor ya da mükafatlandırıyor ,Allah ın işine itiraz olmaz.Bu görüş de aynı zamanda yanlış bir algı idi ve ilerde bunun da aynı zamanda yanlışlığını ortaya koyacağız.